Pędzle do farb akrylowych to jedne z niezbędnych narzędzi, które musimy zakupić rozpoczynając przygodę z akrylami. Na rynku mamy dostępnych wiele rodzajów pędzli malarskich, więc normalnym jest, że na początku można nie wiedzieć co wybrać. W tym artykule chciałabym Wam ułatwić ten wybór i pokazać na które pędzle warto zwrócić swoją uwagę. Czy już na początku musimy posiadać całą gamę pędzli z różnym włosiem i o różnych kształtach? Na to pytanie znajdziecie tu na pewno odpowiedź. Jeśli nurtują Was inne pytania dotyczące farb akrylowych zapraszam do zapoznania się z innymi wpisami na moim blogu dedykowanym dla osób początkujących w tej technice: AKRYLE DLA POCZĄTKUJĄCYCH.
W sklepach plastycznych możemy znaleźć pędzle do farb akrylowych, które różnią się:
- Rodzajem włosia
- Kształtem główki
- Rozmiarem główki
- Rączka pędzla
Rodzaje włosia
Wśród pędzli możemy wyróżnić dwa rodzaje włosia NATURALNE oraz SYNTETYCZNE. W zależności od stylu malowania, efektów jakie chcemy uzyskać, jedni wolą naturalne włosie, a inni syntetyczne. Możemy znaleźć pędzle, które są bardzo uniwersalne i nadają się do niemal wszystkiego, a także takie które mają bardzo specjalistyczne zastosowanie.
Włosie Naturalne
Włosie naturalne jest pozyskiwane od zwierząt. W zależności od gatunku zwierzęcia włosie ma różne właściwości i zastosowanie. Ze wszystkich wymienionych pędzli z włosiem naturalnym poniżej, w przypadku malarstwa akrylowego polecam zwrócić swoja uwagę na pędzle z szczeciną.
Pędzle Szczecinowe [Szczeciniaki | Hog | Fitch]
Szczecina to włosie pozyskiwane od świń, które jest sprężyste i na tyle sztywne, aby nieść dużą ilość ciężkiej farby akrylowej, czy olejnej. Naturalna szczecina ma nieregularny kształt i jest szorstka, dzięki czemu naniesione plamy nie wyglądają syntetycznie, pozostawiają fakturę na podłożu. Pędzle te są zazwyczaj w przystępnej cenie i możemy je wykorzystać do nanoszenia zarówno dużej jak i małej ilości farby. Szczeciniaki nadają się również świetnie do gruntowania podłoża.
Wśród tych pędzli możemy wyróżnić te z szczeciną Chungking (włosie pochodzi od trzody z regionu Chungking w Chinach), które uważane są za trwalsze i lepsze od pozostałych w tej grupie.
Pędzle Sobolowe, Kuna [Soból | Kolinsky | Red Sable ]
Włosie sobolowe jest bardzo miękkie, sprężyste oraz niesie dużo wody. Najczęściej wykorzystywane są w technice akwareli. W malarstwie akrylowym i olejnym mogą służyć m.in. do nakładania bardzo rozcieńczonych laserunków lub do wykończenia pracy – naniesienia małych detali.
Pędzle z włosiem Kolinsky to najwyższej jakości pędzle stąd ich wysoka cena. Tańsza alternatywą są pędzle z włosiem Czerwonej Kuny, które nie jest tak szlachetne i trwałe, ale posiada podobne cechy co włosie Kolinsky.
Pędzle z włosiem borsuczym
Miękkie włosie o charakterystycznym puszystym wyglądzie, wykorzystywane np. do mieszania plam na obrazie, zacierania granic, techniki sfumato.
Pędzle z włosia krowiego / ucha bawolego
Trwałe, szorstkie włosie, które jest sprężyste, delikatniejsze niż szczecina, ale twardsze od sobola. Zakończenia włosia nie dają możliwości malowania drobnych detali. Często wykorzystywane jest w płaskich pędzlach, okrągłych bez szpica lub w pędzlach z mieszanką włosia.
Pędzle z włosiem wiewiórczym [Quill | Squirrel]
Bardzo miękkie włosie, chłonie dużą ilość wody, nie jest sprężyste. Wykorzystywane zazwyczaj w technice akwareli. W malarstwie akrylowym i olejnym może służyć m.in. do subtelnego rozcierania granic koloru, wygładzenia powierzchni, nakładania rozcieńczonego laserunku.
Pędzle z włosiem kozim
Miękkie włosie, które chłonie bardzo dużo wody. Jest trwalsze niż włosie wiewiórki i ma podobne zastosowanie. Bardzo popularne wśród akwarelistów.
Pędzle z włosiem mangusty
Obecnie Mangusta należy do chronionego gatunku, na rynku dostępne jest włosie syntetyczne naśladujące te włosie.
Mieszanki włosia naturalnego
Na rynku możemy znaleźć pędzle z mieszanką włosia naturalnego, w zależności od producenta różnią się one typami i ilością wykorzystanego włosia.
Włosie Syntetyczne
Włosie syntetyczne posiada różne cechy w zależności o typu włókien poliestrowych (nylonu), które zostały wykorzystane do produkcji pędzla. Pędzle syntetyczne do farb akrylowych, czy też olejnych są sprężyste, nabierają i nanoszą odpowiednią ilość farby i rozpuszczalnika np. wody, medium. Producenci posiadają w swoich ofertach przeróżne typy pędzli syntetycznych, więc warto zapoznać się z ich opisem i ich zalecanym wykorzystaniem. Różnią się one nie tylko kolorem, ale takżę gęstością, grubością (poszczególnych włosów), przyciecięciem, ułożeniem włosia w skuwce, etc. Wśród popularnych syntetyków możemy znaleźć m.in.:
Syntetyczne włosie szczecinowe
Włosie to imituje naturalną szczecinę. Jest sztywniejsze niż syntetyki wymienione poniżej. W porównaniu do prawdziwej szczeciny pozostawia bardziej regularną plamę na powierzchni. Zazwyczaj jest w białym kolorze. Pamiętajcie, że nie każde włosie syntetyczne białego koloru, jest syntetyczną szczeciną. Na rynku mamy również dostępne włosie o wiele delikatniejsze, czyli Biały Toray (bardzo podobne w swoich właściwościach do syntetycznego sobola).
Nazewnictwo włosia, które opisuję poniżej, w Polsce jest niestety używane naprzemiennie, więc najlepiej kierować się kolorem i opisem producenta, a nie jego nazwą.
Złoto Brązowy Syntetyk [Syntetyczne Włosie Sobolowe]
Włosie to imituje włosie sobola. Jednak jest bardziej sprężyste (zawsze wraca do swojej formy) oraz chłonie mniej wody niż to naturalne. Jest miększe od syntetycznej szczeciny i można nim uzyskać gładką plamę bez śladów włosia. Jest bardzo uniwersalne i popularne wśród artystów w różnych technikach malarskich. Zazwyczaj jest w kolorach pomarańczowym (złotym) o brązowej końcówce.
Jest to mój ulubiony typ włosia jaki wykorzystuję do malowania akrylami.
Złoty Syntetyk [Złoty Toray | Golden Synthetic
Bardzo sprężyste włosie, które niesie dużo farby. Retencja wody jest znacznie mniejsza w porównaniu z syntetycznym włosiem sobolowym. Jest ono sztywniejsze od złoto-brązowego włosia, ale delikatniejsze niż syntetyczna szczecina. Włosie jest całe w kolorze złotym (pomarańczowym).
Inne typy włosia syntetycznego
Na rynku znajdziemy o wiele więcej typów włosia takie jak: Czerwony Toray [Red Toray | Mahoniowy Syntetyk | Mahoń | Toray w kolorze czerwonego wina], Syntetyczna Mangusta [Monarch | Eclipse | Mangoose Synthetic], Syntetyczna Wiewiórka, Syntetyczne Włosie Borsucze [Synthetic badger], etc. oraz mieszanki różnych typów włosia syntetycznego, które również możemy stosować w malarstwie akrylowym, a nawet olejnym np. do laserunku, subtelnego mieszania farb na obrazie, techniki sfumato.
WEGAŃSKIE Pędzle
Zazwyczaj pędzle z włosiem syntetycznym są dobrą alternatywą dla Wegan, gdyż włosie nie pochodzi od zwierząt. Jednak warto jest zapytać producenta, czy jest tak w 100% jeśli nie ma podanej takiej oficjalnej informacji. Do produkcji pędzli jest również wykorzystywany klej, lakier, itp., co może mieć wpływ na to czy pędzle są rzeczywiście Cruelty Free. Aktualną listę sprawdzonych pędzli znajdziesz TU i jeszcze TU.
EKO Pędzle syntetyczne
Część producentów zadbało także o to, aby ich syntetyczne włosie było biodegradowalne np. Evergreen synthetics od Rosemary & Co. Jeśli zależy Wam na tym aspekcie warto zainteresować się tym tematem.
Kształt główki pędzla do akryli
Główka pędzla może posiadać różne kształty, dzięki czemu możemy uzyskać różne rodzaje plam na podłożu. Poniżej postaram się Wam przybliżyć większość kształtów jakie są dostępne do kupienia.
Pędzle płaskie
Płaski pędzel [Flat brush]
Bardzo uniwersalny pędzel z płaską, prostokątną główką. Można nim nabrać dużo farby, mieszać kolory na palecie oraz podobraziu. Daje możliwość uzyskania wielu rodzajów plam np. długie smugi, cienkie linie, małe detale, ostre i zaokrąglone kształty. Może służyć np. do pokrycia dużej powierzchni obrazu, laserunku, gruntowania, werniksowania.
Wśród tych pędzli możemy znaleźć jeszcze podział na te z długim włosiem [Long Flat Brush], których końcówka jest w kształcie podłużnego prostokąta oraz te z krótkim włosiem [Flat Brush | Bright | Shader], których końcówka kształtem bardziej przypomina kwadrat, niż podłużny prostokąt. Dłuższe włosie jest bardziej giętkie, co daje Nam większą swobodę, a krótsze sztywniejsze dzięki czemu uzyskujemy większą kontrolę, co możemy wykorzystać np. do malowania ostrych granic, małych detali, linii.
Języczkowy pędzel [Język kota | Filbert | Flat Round brush]
Zaokrąglona, płaska główka, która pozostawia mniej farby wzdłuż krawędzi ciągniętej smugi, niż pędzel płaski. Pozwala nabrać dużo farby. Uzyskane plamy są delikatniejsze niż w przypadku pędzla prostokątnego płaskiego. Dużym rozmiarem nie namalujemy małych detali, przez brak ostrych zakończeń główki.
Podobnie jak wśród płaskich pędzli, u wybranych producentów, znajdziemy podział na te z dłuższym [Filbert Long] i krótszym [Filbert Short | Filbert ] włosiem.
Pędzle języczkowe mogą również różnić się kształtem “języka” przez co posiadają inne nazwy w zależności od producenta. Prostokątne pędzle o zaokrąglonym kształcie to zazwyczaj pędzle języczkowe, Filbert, Flat Round Brush. Pędzle prostokątne zaokrąglone zwężające się ku końcowi główki to Almond Filbert, Filbert Cat’s Tongue. W Polsce nazwą “język kota, koci język” pędzle nazywane są naprzemiennie, bez względu na różnice w kształcie główki.
Skośny pędzel [Angel | Angular brush]
Płaska, ścięta końcówka pędzla, nabiera dużo farby, lecz jest jej mniej niż nabiera zwykły płaski pędzel (ze względu na krótsze włosie z jednej strony). Pozwala uzyskać różne plamy, w szczególności te o geometrycznych kształtach oraz proste linie. Z pomocą takiego pędzla łatwiej jest malować w “ciasnych zakamarkach”. Ostre zakończenia pędzla pozwalają na malowanie detali.
U wybranych producentów włosie może różnić się długością, zazwyczaj te o krótszym włosiu nazywane są Short Angle, a te o dłuższym (typowym) włosiu dla tego pędzla to Angle Brush (bez dopisku “Long”).
Pędzel Sztyletowy [Dagger | Sword]
Zaokrąglony skośny pędzel przypominający sztylet [dagger] lub miecz [sword]. W przeciwieństwie do skośnego pędzla, posiada jeden ostry czubek, który pozwala na malowanie detali. Można malować nim proste linie, zaokrąglone smugi, plamy. Często używany jest do malowania roślinności z pomocą pojedynczych pociągnięć pędzlem np. liście, trawa, płatki kwiatków. Nabiera mniej farby niż pędzle wymienione powyżej.
Czym różni się dagger od sword’a? Zazwyczaj Sword ma dłuższe włosie niż dagger, ale długość włosia i nazewnictwo może się różnić w zależności od producenta. Z ciekawostek firma Rosemary&Co ma w swojej ofercie pędzel o nazwie SWORD LINER.
Wśród daggerów możemy również znaleźć takie bez ostrego szpica, przypominają one pędzle języczkowe, które są skośne, za granicą nazywane są np. Soft Curve.
Języczkowy z szpicem [Orzech laskowy | Oval Pointed Brush | Pointed Filbert]
Zaokrąglony płaski pędzel zakończony na środku główki szpicem. Swoim kształtem przypomina płaski przekrój orzecha włoskiego. Może być używany np. do malowania cienkich linii, plam zakończonych cienką linią, szerokich pociągnięć pędzlem. Często widzi się jego wykorzystanie do malowania portretów, cienką końcówką możemy dostać się do małych zakamarków obrazu i jednocześnie nanieść zdecydowaną dużą plamę.
Wachlarzowy pędzel [Wachlarz | Fan Brush | Fan Blender]
Główka pędzla przypomina wachlarz, włosie jest ułożone na bazie półokręgu. W zależności od włosia i producenta włosie różni się rozmieszczeniem, może być np. rzadkie bądź zbite. W zależności od typu włosia różni się jego zastosowanie, są to m.in. zmiękczanie, zacieranie granic, mieszanie kolorów bezpośrednio na obrazie, malowanie koron drzew, roślinności, czy nawet futra.
Pędzle o nieregularnym kształcie włosia do efektów specjalnych
Na rynku mamy wiele pędzli z wyjątkowo wyglądającymi końcówkami są to np. Egbert, Kopytko (Deer Foot), Ząbkowany Język Kota, Trident, Wielorybi Ogon. Służą one do uzyskania nieregularnych kształtów plam i pociągnięć pędzlem.
Pędzle okrągłe
Pędzel okrągły w szpic [Round | Pointed Round]
Włosie pędzla znajduje się w skuwce o przekroju okręgu. Jest ono uformowane w szpic. W porównaniu do płaskich pędzli nabiera mniej farby ale więcej rozpuszczalnika np. wody, medium. Można nimi namalować detale, kropki, cienkie i grube linie, a także pociągając nimi plamy. Dają dużo kontroli podczas pracy z farbą.
Okrągły pędzel bez szpica [Round | Domed Round]
Włosie tego pędzla nie posiada szpicu przez co nie namalujemy nim szczegółów, czy cienkich linii. Możemy nimi mieszać i rozcierać kolory na obrazie, a także malować duże plamy, szerokie linie, czy np. stemplować.
Pędzle retuszerskie i konturowe
Okrągłe w szpic z bardzo długim włosiem [Liner, Rigger, Script Liner]
Świetnie nadają się do malowania długich linii, konturów, podpisów. Ułatwiają pracę podczas malowania np. gałęzi, traw, łodyg, włosów, sierści. Dzięki długiemu włosiu linie nie są „sztywne” i nabierają naturalności.
Okrągłe w szpic z wydłużonym włosiem [Ultra Round | Monogram Liner | Spotter]
Idealne do precyzyjnego malowania detali, cienkich kresek, podpisów. Dają większą kontrolę nad plamą niż riggery.
Pędzle do mieszania kolorów na obrazie (miękkie) [Blender | Softener]
Dzięki miękkiemu włosiu pędzle te mogą posłużyć do techniki sfumato, rozcierania kolorów tak aby delikatnie się między sobą przenikały, zacierania granic, wygładzenia farby na obrazie. Miękkie włosie utrudnia nabieranie dużej ilości farby. Niektórzy używają ich także do stemplowania, nadawania faktury poprzez odciśnięcie włosia na powierzchni obrazu.
Pędzle te występują też w wersji płaskiej, nie tylko okrągłej.
Rozmiar pędzla
Na rączce pędzli możemy znaleźć cyfrę, która odnosi się do rozmiaru pędzla, który określa wielkość główki pędzla (nie rączki). Jak możemy się domyślać, im większa cyfra tym większa będzie główka pędzla.
Rozmiary pędzli od wybranych producentów mogą różnić się między sobą wymiarami główki. Niestety pomimo tej samej cyfry na trzonku, wielkość główki może być inna. Dlatego jeśli zamawiacie pędzle przez Internet i decydujecie się na zmianę marki pędzla, to sprawdźcie wymiary włosia dlatego danego rozmiaru, czy pokrywają się one z tym czego właśnie szukacie.
Rączka pędzla do akryli
Pędzle różnią się rączkami, nie mam tu na myśli tylko koloru, ale ich DŁUGOŚĆ. Pędzle zazwyczaj opisywane są jako te z długą lub krótką rączką. Wybór długości rączki pędzla to indywidualna preferencja artysty, jednak przybliże Wam tutaj na co może mieć ona wpływ.
Odpowiednio długa rączka pędzla pozwala Nam na zachowanie odpowiedniej odległości od podłoża, dzięki czemu możemy np. łatwiej odnieść się do walorów pozostałej części pracy. Ma to duże w znaczenie w szczególności gdy pracujemy na dużym formacie, gdzie łatwo jest skupić się na małym polu obrazu, zapominając o reszcie. Długa rączką pozwala również na większą ekspresję i swobodę podczas pociągnięć pędzlem, jeśli trzymamy pędzel z dala od od jego trzonka. W przypadku dużego rozmiaru główki, długa rączka dobrze równoważy jej ciężar.
Krótka rączka to dobre rozwiązanie, gdy pracujemy na małym formacie lub chcemy dopracować detale. Jeśli macie w zwyczaju trzymać głowę blisko obrazu, to wtedy unikniecie trącania swojej twarzy przez rączkę. Pędzel z krótką rączką również możemy trzymać z daleka od trzonka, co pozwoli uzyskać Nam więcej swobody w kładzeniu plam.
Dodatkowo wybierając pędzel, warto jest zwrócić uwagę na to, czy rączka pędzla jest pokryta lakierem / farbą i lakierem. Pędzel z rączką z surowego niezabezpieczonego drewna jest mniej trwały. Rączką pokryta powłoką jest chroniona przed wodą, farbami i mediami, które używamy do stworzenia obrazu.
Inne narzędzia
Do malowania farbami akrylowymi możemy użyć nie tylko pędzli, ale także szpachli malarskich, gąbek, wałków, palców, kawałków pleksi, pędzle silikonowe i nie tylko.
Szpachla może się przydać do nakładania grubych warstw farby, czy do techniki impasto.
W sklepach możemy kupić specjalne gąbki do malowania, umieszczone na drewnianych lub plastikowych rączkach. Równie dobrze możemy posłużyc się gabką kuchenna czy do kąpieli. Malowanie z pomocą gąbki pozwala Nam uzyskać ciekawą strukturę farby, lub nakładać na duże powierzchnie rozwodnioną farbę.
Wałki malarskie możecie zakupić nie tylko w sklepach plastycznych, ale także sklepach budowlanych. Mamy dostępne różne rodzaje wałków, więc warto wypróbować kilka z różnego tworzywa, aby znaleźć Nasz ulubiony. Wałki będą przydatne do pokrywania np. dużych powierzchni na obrazie bez widocznych smug po włosiu pędzla.
Pędzle z silikonowymi końcówkami mogą posłużyć np. do uzyskania ciekawy faktur na jeszcze mokrej warstwie farby.
Pędzle do farb akrylowych dla początkujących
Jaki kształt i włosie pędzla do akryli wybrać?
Do malowania farbami akrylowymi na początek przygody polecam pędzle płaskie lub skośne z włosia syntetycznego (złoty lub złotobrązowy syntetyk). W moim odczuciu są to najbardziej uniwersalne pędzle, które pozwolą Wam na uzyskanie szerokiej gamy efektów. Z czasem nabywania umiejętności zauważycie, czego jeszcze Wam potrzeba i wtedy warto poszukać innych kształtów, czy włosia.
Jaki rozmiar pędzla do akryli wybrać?
W zależności od wielkości obrazów na jakich chcecie pracować warto wybrać odpowiednio duży pędzel. Osoby początkujące bardzo często malują zbyt małymi pędzlami, przez co niepotrzebnie skupiają się od razu na małych detalach.
Poniżej podam Wam przykładowy zestaw wymiarów główki pędzla dla formatu nie większego niż 30x40cm. Nie podam konkretnych numerków (rozmiarów) ponieważ w zależności od producenta długość oraz szerokość włosia może znacznie się różnić.
Pędzle płaskie
- duży (szerokość włosia: 12-13 mm, długość włosia: 15-17 mm)
- średni (szerokość włosia: 10-11 mm, długość włosia: 13-15 mm)
- mały (szerokość włosia: 6 mm, długość włosia: 10 mm)
- do detali (szerokość włosia: 5 mm, długość włosia: 8-10 mm)
Pędzle skośne
- duży (szerokość włosia: 14-16 mm, długość włosia: 16/11 mm)
- średni (szerokość włosia: 11-12 mm, długość włosia: 13/10 mm)
- mały (szerokość włosia: 8 mm, długość włosia: 12/8 mm)
- do detali (szerokość włosia: 6 mm, długość włosia: 8/6 mm)
Detale możemy też namalować wykorzystując pędzle okrągłe ze szpicem lub riggera. Do większych obrazów użyłabym większych pędzli niż te podane powyżej.
Pędzle do gruntowania
Do gruntowania podłoża najchętniej używam tanich płaskich pędzli szczecinowych o dużym rozmiarze. Szczecina nabiera dużo gesso, dobrze rozprowadza go pomiędzy wolne przestrzenie na powierzchni gruntowanej.. Kupuję je nie tylko w sklepach plastycznych, ale także w sklepach budowlanych.
Więcej o narzędziach do gruntowania oraz jak prawidłowo zagruntować podłoże znajdziesz: GRUNTOWANIE PODŁOŻA DO FARB AKRYLOWYCH.
Pędzle do werniksowania
Do werniksowania obrazów używam pędzli płaskich syntetycznych z w miarę miękkim włosiem, które nie są zbyt grube w przekroju. Preferuję syntetyczne włosie ponieważ nie pozostawia ono po sobie tak widocznej faktury jak pędzle szczecinowe. Zawsze zwracam uwagę to, czy pędzel nie gubi włosia! Nie inwestuję w te pędzle dużych pieniędzy ponieważ szybko się niszczą przez oczyszczenie ich z werniksu.
Dostępność pędzli do farb akrylowych
Pędzle do farb akrylowych możemy zakupić nie tylko w sklepach plastycznych, ale także w sklepach budowlanych, czy papierniczych. Jeśli chcecie malować na dużym formacie to warto się wybrać do dużego marketu lub małego sklepu budowlanego, hurtowni z farbami i akcesoriami do malowania ścian. Duże pędzle od producentów artykułów plastycznych bardzo często są o wiele droższe od pędzli z sklepu budowlanego.
PODSUMOWANIE
Mam nadzieję, że teraz będzie Wam łatwiej wybrać swoje pierwsze, bądź kolejne pędzle do farb akrylowych. Pamiętajcie, że nawet najdroższe pędzle nie zastąpią Wam Waszych umiejętności. Najlepsze pędzle to te, które właśnie posiadacie i możecie nimi malować. Jeśli będzie mieli możliwość poszerzenia Waszych kolekcji pędzli lub zakupienia lepszej jakości włosia to świetnie, ale niech brak pędzli z najwyższej półki nie powstrzymuje Was przed malowaniem!
Poradnik – AKRYLE dla początkujących
- Na czym malować farbami akrylowymi? TANIE PODOBRAZIE
- Gruntowanie, klejenie i szlifowanie podłoża malarskiego
- Jak zrobić podobrazie malarskie?
Poradnik – Akwarele dla początkujących:
- 5 praktycznych porad jak malować akwarelami
- Jak mieszać kolory w technice akwareli?
- Czy gruntować papier do akwareli?
- Co to jest Granulacja akwareli ?
- Podstawowe techniki i materiały w technice akwareli
- 12 efektów specjalnych w technice akwareli
- Pędzle do akwareli – które wybrać?
- Papier do akwareli – jak go wybrać?
- Ile i które kolory akwareli dla osoby początkującej?
- Akwarele w kostkach, czy w tubkach
- Gadżety i akcesoria do akwareli
